تأسیس اداره‌ی امنیه (ژاندارمری) در نیریز
دانشنامه تاریخ » نی ریز در دوره قاجاریه »
در زمان سلطنت ناصر الدین شاه قاجار (۱۳۱۳- ۱۳۶۴ هـ. ق) که باب مراودات ایران و اروپا باز شد و مردم ایران کم کم با تمدن و فرهنگ و سایر شئون اجتماعی مردم اروپا آشنا شدند، ناصرالدین شاه قجر به مسافرت فرنگ رفت. پیشرفت‌های کشور فرانسه در شئون گوناگون، تأثیر فوق‌العاده‌ای در شاه نمود. لذا تصمیم گرفت برای ارتش ایران مقداری توپ و اسلحه خریداری و چند تن از افسران رسته‌های مختلف ارتش اطریش را برای تشکیل و...
دانشنامه تاریخ » نی ریز در دوره قاجاریه »
در زمان سلطنت ناصر الدین شاه قاجار (۱۳۱۳- ۱۳۶۴ هـ. ق) که باب مراودات ایران و اروپا باز شد و مردم ایران کم کم با تمدن و فرهنگ و سایر شئون اجتماعی مردم اروپا آشنا شدند، ناصرالدین شاه قجر به مسافرت فرنگ رفت. پیشرفت‌های کشور فرانسه در شئون گوناگون، تأثیر فوق‌العاده‌ای در شاه نمود. لذا تصمیم گرفت برای ارتش ایران مقداری توپ و اسلحه خریداری و چند تن از افسران رسته‌های مختلف ارتش اطریش را برای تشکیل و...
پیشینه اداره برق نی ریز
دانشنامه تاریخ » نی ریز در دوره پهلوی »
نیریز در سال ۱۳۴۳ خورشیدی برق‌دار شد. در این نوشتار، پیشینهٔ برق نیریز از زبان آقای حاج مصطفی مهدوی*، اولین فرد استخدام‌شده درزمینهٔ برق در نیریز که ۴۰ سال در این صنعت فعالیت داشته است بیان می‌شود. در سال ۱۳۲۴ خورشیدی شرکتی به نام «شرکت سهامی آب و برق فارس» تأسیس شد. این شرکت سهامی عام و بهای هر سهم آن صد تومان بود که تعدادی از سهام آن را مردم خریدند و برای تقویت مالی آن ۷۵۰ سهم توسط دولت خریداری شد....
دانشنامه تاریخ » نی ریز در دوره پهلوی »
نیریز در سال ۱۳۴۳ خورشیدی برق‌دار شد. در این نوشتار، پیشینهٔ برق نیریز از زبان آقای حاج مصطفی مهدوی*، اولین فرد استخدام‌شده درزمینهٔ برق در نیریز که ۴۰ سال در این صنعت فعالیت داشته است بیان می‌شود. در سال ۱۳۲۴ خورشیدی شرکتی به نام «شرکت سهامی آب و برق فارس» تأسیس شد. این شرکت سهامی عام و بهای هر سهم آن صد تومان بود که تعدادی از سهام آن را مردم خریدند و برای تقویت مالی آن ۷۵۰ سهم توسط دولت خریداری شد....
نی ریز در دوره قاجار
دانشنامه تاریخ » نی ریز در دوره قاجاریه »
در این دوره بعد از میر حسام‌الدین عرب، فرزندش محمد حسین‌خان نی‌ریزی (متوفی حدود ۱۲۴۰ ه. ق.)، حاکمنی‌ریز شد. وی، چنانکه مؤلف فارس نامه ناصری می‌گوید: «سال‌ها به احترام گذرانید و به حسن سلوک معروف گردید». محمد حسین‌خان در طول حکومتش با بزرگان علم و هنر معاشرت داشت و خدماتی نیز انجام داد. ملاعبدالجواد نی‌ریزی، خوشنویس توانای نیریز در سده سیزده هجری قمری، ازجمله مصاحبان محمدحسین خان بود و قرآنی نیز برای او در سالِ ۱۲۳۲ ه. ق. کتابت کرد که...
دانشنامه تاریخ » نی ریز در دوره قاجاریه »
در این دوره بعد از میر حسام‌الدین عرب، فرزندش محمد حسین‌خان نی‌ریزی (متوفی حدود ۱۲۴۰ ه. ق.)، حاکمنی‌ریز شد. وی، چنانکه مؤلف فارس نامه ناصری می‌گوید: «سال‌ها به احترام گذرانید و به حسن سلوک معروف گردید». محمد حسین‌خان در طول حکومتش با بزرگان علم و هنر معاشرت داشت و خدماتی نیز انجام داد. ملاعبدالجواد نی‌ریزی، خوشنویس توانای نیریز در سده سیزده هجری قمری، ازجمله مصاحبان محمدحسین خان بود و قرآنی نیز برای او در سالِ ۱۲۳۲ ه. ق. کتابت کرد که...
نی ریز در دوره اسلامی تا سده چهارم
دانشنامه تاریخ » نی ریز در دوره اسلامی تا سده چهارم »
دانسته‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاى ما درباره نیریز و توابع آن، منحصر به گزارش هایى است که جغرافى‌‌‌‌‌‌‌‌‌نویسان مسلمان به دست داده‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند. این منابع عبارتاند از: مختصر البلدان ابن‌‌‌‌‌‌‌‌‌فقیه ؛ المسالک و الممالک ابن خردادبه ؛ الخراج وصنعه الکتابه قدامه ؛ مسالک الممالک اصطخرى ؛ صوره الارض ابن‌‌‌‌‌‌‌‌‌حوقل ؛ حدود العالم من المشرق الى المغرب ؛ اشکال العالم جیهانى ؛ احسن التقاسیم فى معرفه الاقالیم مقدسى، و فارسنامه ابنبلخى. ابن خردادبه، قدامه، اصطخرى و جیهانى، سرزمین فارس را به پنج...
دانشنامه تاریخ » نی ریز در دوره اسلامی تا سده چهارم »
دانسته‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاى ما درباره نیریز و توابع آن، منحصر به گزارش هایى است که جغرافى‌‌‌‌‌‌‌‌‌نویسان مسلمان به دست داده‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند. این منابع عبارتاند از: مختصر البلدان ابن‌‌‌‌‌‌‌‌‌فقیه ؛ المسالک و الممالک ابن خردادبه ؛ الخراج وصنعه الکتابه قدامه ؛ مسالک الممالک اصطخرى ؛ صوره الارض ابن‌‌‌‌‌‌‌‌‌حوقل ؛ حدود العالم من المشرق الى المغرب ؛ اشکال العالم جیهانى ؛ احسن التقاسیم فى معرفه الاقالیم مقدسى، و فارسنامه ابنبلخى. ابن خردادبه، قدامه، اصطخرى و جیهانى، سرزمین فارس را به پنج...
نی ریز در دوره زندیه
دانشنامه تاریخ » نی ریز در دوره زندیه »
در اواخر دوره کریم‌خان زند (متوفی ۱۱۹۳ ه. ق.)، میر حسام‌الدین عرب از طایفه شیبانی ایل عرب فارس، بر نیریز حکومت می‌کرد. بعدازآنکه آقا محمدخان قاجار (متوفی ۱۲۱۱ ه. ق.) در غیاب لطفعلی‌خان زند (حک ۱۲۰۳ - ۱۲۰۹ ه. ق.)، با کمک حاجی ابراهیم شیرازی، کلانتر شیراز، در سال ۱۲۰۶ ه. ق. شیراز را به تصرف خود درآورد، لطفعلی‌خان به جنگ‌وگریز با نیروهای آقامحمدخان پرداخت. وی در همان سال، بسیاری از شهرهای فارس ازجمله ابرقوه، بوانات، اصطهبانات و...
دانشنامه تاریخ » نی ریز در دوره زندیه »
در اواخر دوره کریم‌خان زند (متوفی ۱۱۹۳ ه. ق.)، میر حسام‌الدین عرب از طایفه شیبانی ایل عرب فارس، بر نیریز حکومت می‌کرد. بعدازآنکه آقا محمدخان قاجار (متوفی ۱۲۱۱ ه. ق.) در غیاب لطفعلی‌خان زند (حک ۱۲۰۳ - ۱۲۰۹ ه. ق.)، با کمک حاجی ابراهیم شیرازی، کلانتر شیراز، در سال ۱۲۰۶ ه. ق. شیراز را به تصرف خود درآورد، لطفعلی‌خان به جنگ‌وگریز با نیروهای آقامحمدخان پرداخت. وی در همان سال، بسیاری از شهرهای فارس ازجمله ابرقوه، بوانات، اصطهبانات و...
متن وقف‌نامه و موقوفات مسجد جامع کبیر نیریز
دانشنامه تاریخ » اسناد مکتوب تاریخی »
الله ولی التوفیق و الاعانه و به ثقفی در تاریخ شهر ربیع‌الاول سنه تسع و سبعه ثمان مائه (یعنی سال هشتصد و هفتادونه) اعلی‌حضرت خلافت پناه کشورگشای عالم‌سِتان، فرمانفرمای عقاسیم جهان، سلطان جهانگیر، جهان‌بخش، جهان دار، خاقان عظیم‌الشأن عالی نشان رفیع المقدار الذی صیت سلطنته فی الاقطار و البلدان السلطان الغازی ابوالنصر معین السلطنه و الدنیا و الدین بهادرخان حسن، خلدالله ملکه و سلطنته وقف فرمود حصه دیوانی از مزرعه دهویه که در رستاق واقع است بر منبر مزارک نیریز...
دانشنامه تاریخ » اسناد مکتوب تاریخی »
الله ولی التوفیق و الاعانه و به ثقفی در تاریخ شهر ربیع‌الاول سنه تسع و سبعه ثمان مائه (یعنی سال هشتصد و هفتادونه) اعلی‌حضرت خلافت پناه کشورگشای عالم‌سِتان، فرمانفرمای عقاسیم جهان، سلطان جهانگیر، جهان‌بخش، جهان دار، خاقان عظیم‌الشأن عالی نشان رفیع المقدار الذی صیت سلطنته فی الاقطار و البلدان السلطان الغازی ابوالنصر معین السلطنه و الدنیا و الدین بهادرخان حسن، خلدالله ملکه و سلطنته وقف فرمود حصه دیوانی از مزرعه دهویه که در رستاق واقع است بر منبر مزارک نیریز...
نی ریز از سده پنجم تا زمان صفویه
دانشنامه تاریخ » نی ریز از سده پنجم تا صفویه »
مهمترین منابع این دوره که در آنها از نیریز یاد شده عبارتاند از: فارسنامه ابنبلخى ؛ الانساب سمعانى ؛ معجم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌البلدان یاقوت ؛ اللباب فى تهذیب الانساب ابن اثیر ؛ نزهه القلوب حمداللّه مستوفى و مجمع الانساب شبانکاره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اى ؛ که از آن میان، منبع اخیر بخش مهمّى از تاریخ نیریز را در دوره شبانکاره (سده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاى ۵ - ۸ ه . ق.) روشن مى‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌سازد. در فارسنامه ابنبلخى، نیریز شهرکى از توابع کوره اصطخر شمرده شده است. ابنبلخى خیر و نیریز...
دانشنامه تاریخ » نی ریز از سده پنجم تا صفویه »
مهمترین منابع این دوره که در آنها از نیریز یاد شده عبارتاند از: فارسنامه ابنبلخى ؛ الانساب سمعانى ؛ معجم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌البلدان یاقوت ؛ اللباب فى تهذیب الانساب ابن اثیر ؛ نزهه القلوب حمداللّه مستوفى و مجمع الانساب شبانکاره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اى ؛ که از آن میان، منبع اخیر بخش مهمّى از تاریخ نیریز را در دوره شبانکاره (سده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاى ۵ - ۸ ه . ق.) روشن مى‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌سازد. در فارسنامه ابنبلخى، نیریز شهرکى از توابع کوره اصطخر شمرده شده است. ابنبلخى خیر و نیریز...
پلیس جنوب ایران در نیریز
دانشنامه تاریخ » نی ریز در دوره قاجاریه »
به دنبال اکتشاف نفت در سال ۱۳۲۲ ه. ق. در خوزستان (یک سال بعدازآن)، کمپانی نفت ایران و انگلیس تشکیل و جستجو برای استخراج نفت و تأمین وسایل لازم برای تجارت آن آغاز شد. علل و عواملِ سیاسی ـ اجتماعی داخل و خارج ایران، باعث بروز ناامنی‌هایی برای دولت انگلیسی گردید. درگیری‌ها و نارضایتی‌ها بین سال‌های ۱۳۲۶ - ۱۳۲۸ ه. ق.، به‌طور عمده‌ای در فارس رو به فزونی نهاد. ازاین‌رو، دولت انگلیس به‌طورجدی به فکر کنترل راه‌های مواصلاتی...
دانشنامه تاریخ » نی ریز در دوره قاجاریه »
به دنبال اکتشاف نفت در سال ۱۳۲۲ ه. ق. در خوزستان (یک سال بعدازآن)، کمپانی نفت ایران و انگلیس تشکیل و جستجو برای استخراج نفت و تأمین وسایل لازم برای تجارت آن آغاز شد. علل و عواملِ سیاسی ـ اجتماعی داخل و خارج ایران، باعث بروز ناامنی‌هایی برای دولت انگلیسی گردید. درگیری‌ها و نارضایتی‌ها بین سال‌های ۱۳۲۶ - ۱۳۲۸ ه. ق.، به‌طور عمده‌ای در فارس رو به فزونی نهاد. ازاین‌رو، دولت انگلیس به‌طورجدی به فکر کنترل راه‌های مواصلاتی...
خاطرات حاج سیّاح در گذر از نیریز
دانشنامه تاریخ » نی ریز در دوره قاجاریه »
حرکت از سیرجان (دولاب) به سوی نیریز (اواخر رمضان ۱۲۹۵ قمری- مهر ۱۲۵۷ شمسی) میرزا محمد علی محلاتی ملقب به حاج سیاح متولد ۱۲۵۲ قمری (۱۸۳۶ میلادی)، یک جهانگرد و نخستین ایرانی است که رسماً تابعیت ایالات متحدهٔ آمریکا را پذیرفت. وی در خانواده‌ای روستایی اما اهل علم و ادب، در محلات به دنیا آمد. پدرش ملأ محمدرضا محلاتی او را برای تحصیل به تهران فرستاد و عمویش ملأ محمد صادق که متمکن و اهل علم بود، وی را برای...
دانشنامه تاریخ » نی ریز در دوره قاجاریه »
حرکت از سیرجان (دولاب) به سوی نیریز (اواخر رمضان ۱۲۹۵ قمری- مهر ۱۲۵۷ شمسی) میرزا محمد علی محلاتی ملقب به حاج سیاح متولد ۱۲۵۲ قمری (۱۸۳۶ میلادی)، یک جهانگرد و نخستین ایرانی است که رسماً تابعیت ایالات متحدهٔ آمریکا را پذیرفت. وی در خانواده‌ای روستایی اما اهل علم و ادب، در محلات به دنیا آمد. پدرش ملأ محمدرضا محلاتی او را برای تحصیل به تهران فرستاد و عمویش ملأ محمد صادق که متمکن و اهل علم بود، وی را برای...
نی ریز از هخامنشیان تا ساسانیان
دانشنامه تاریخ » نی ریز پیش از اسلام »
براساس دانسته‌‌‌‌‌‌‌‌ها و اطلاعات موجود، مى‌‌‌‌‌‌‌‌توان به احتمال گفت که پیشینه تاریخى این شهر به دوره هخامنشیان برمى‌‌‌‌‌‌‌‌گردد. به دنبال کاوش هاى باستان‌‌‌‌‌‌‌‌شناسى که در اوایل سده بیستم در تخت جمشید انجام گرفت، الواحى گلى مربوط به دوره هخامنشیان به دست آمد. این الواح به خط میخى عیلامى و مربوط به امور ادارى، جیره غذایى، پرداختِ دستمزد کارگران و زره‌‌‌‌‌‌‌‌سازان است و در فاصله سال هاى ۱۹۳۳ تا ۱۹۳۴ م. هیئت اکتشافى مؤسسه شرق‌‌‌‌‌‌‌‌شناسى به سرپرستى هرتس فلد...
دانشنامه تاریخ » نی ریز پیش از اسلام »
براساس دانسته‌‌‌‌‌‌‌‌ها و اطلاعات موجود، مى‌‌‌‌‌‌‌‌توان به احتمال گفت که پیشینه تاریخى این شهر به دوره هخامنشیان برمى‌‌‌‌‌‌‌‌گردد. به دنبال کاوش هاى باستان‌‌‌‌‌‌‌‌شناسى که در اوایل سده بیستم در تخت جمشید انجام گرفت، الواحى گلى مربوط به دوره هخامنشیان به دست آمد. این الواح به خط میخى عیلامى و مربوط به امور ادارى، جیره غذایى، پرداختِ دستمزد کارگران و زره‌‌‌‌‌‌‌‌سازان است و در فاصله سال هاى ۱۹۳۳ تا ۱۹۳۴ م. هیئت اکتشافى مؤسسه شرق‌‌‌‌‌‌‌‌شناسى به سرپرستى هرتس فلد...